Communicatie

Jolien · Geplaatst: 02-03-2008 15:16:10 Onderwerp: Communicatie

1. Basisbegrippen

Waarom een vak als communicatie?
We communiceren visueel. We moeten weten hoe we plaatsvinden in deze wereld.

Wat is communicatie?
Overbrengen van informatie, een zender en ontvanger via medium.
→ Naar woordenboek grijpen: misschien niet de ideale manier, vaak gewoon een definitie ⇒ te beperkend
Van Dale:
- Mededeling, kennisgeving
- Verkeersgemeendschap, verbinding, communicatie als transportmiddel; het zenden
- Gelegenheid tot uitwisseling van gedachten, de wisselwerking is belangrijk;
niet: A -> B, wel: A<-> B
De Van Dale spreekt niet over een medium; dus te beperkend.

Definitie in dagelijks leven en wetenschappelijke teksten:
“Een proces waarbij een zender… De bewustzijnsinhouden in ons opnemen…” (slide) → roept vragen op.

Moet communicatie door mensen gebeuren?
Kunnen we heel ruim bekijken, vb. tussen apparaten, in de ruimte,…
Afbeelding op slide: computers die tegen elkaar praten
→ chatpods: gemaakt voor hulpverlening, computers die tegen mensen praten, maar experimenten toonden dat mensen daar kwaad en gefrustreerd van raken, omdat die chatpods niet alle antwoorden kunnen geven.
Maar wij gaan communicatie bekijken alsof er altijd mensen bij betrokken worden.
Dus: zender en ontvanger

Is het dan pas communicatie wanneer ik de juiste ontvanger bereik?
Vb. Kinderporno op het net: bereikt de politie, die is dan dus ontvanger, dus er is duidelijk communicatie, maar heeft dus de verkeerde ontvanger bereikt.
Vb. Bekende blog: Dramoghe, schreef wat ze meemaakte, de ouders hadden de blog ontdekt, dus de foute ontvangers. Gevolg: grote crisis.
Vb. Vrouw in Frankrijk had blog over haar werk, werd ontdekt en ze werd ontslagen.

Moet communicatie wel een ontvanger bereiken?
Die mogelijkheid moet bestaan.
Internet: kleine websites over familie
→ Er is de mogelijkeid dat iemand dat bekijkt.

Moet communicatie geslaagd zijn of nut hebben?
Nee, zelf wanneer we zeggen ‘ik heb het niet begrepen’, is dat ook communicatie.

Is het begrepen? Komt er het gewenste effect bij kijken?
Vb. Ik heb warm, doe je het raam open?
a) Ik weet wat je wil zeggen, maar ik doe het raam niet open
b) Ik heb het niet begrepen

Moet communicatie bedoeld zijn door de zender?
Wanneer je bepaald gezicht trekt, dan kan iemand dat zien, die trekt dan zijn conclusie.
Vb. Blozen → niet de bedoeling
Het is onmogelijk niet te communiceren. Wanneer je er voor kiest om niet te spreken, breng je ook een boodschap over.

Moet communicatie bewust zijn?
Bewust zijn: moeilijk te definiëren
Vb. Politieagent regelt verkeer, maar is misschien aan heel andere dingen aan het denken. Toch is er zekere zin van bewustzijn nodig.

Moet communicatie verbaal zijn?
Nee, er zijn veel verschillende manieren om te communiceren.
Taal = paralinguistisch; vb. ‘ik heb 2e zit’. Is dat positief of negatief?
Negatief: mijn vakantie om zeep
Positief: ik heb thuis anders toch niets te doen
Uit taal kunnen we niet altijd positef/negatief afleiden.
Gebaren:
- Cultureel bepaald
- We zijn ons minder bewust, woorden kunnen we beter controleren.
- Adaptara: dingen die we gaan doen wanneer we zenuwachtig zijn (vb. jezelf aanraken, met pen prullen,…
- Experiment: we doen ook gebaren aan telefoon

Youtube: Miriam (21) heeft 15000 ingeschrevenen. Ze zet filmpjes van zichzelf online, starend in de camera en zwaait af en toe.

Definitie: Fauconnier (1973)
“Een proces waardoor … tekens” (slide)
- Bewustzijnsinhoud! (Overdragen van data is geen communicatie, vb. rode vlekken als teken van ziekzijn is geen communicatie)
- Tekens: wenkbrauw optrekken, zwaaien,… Website: er is pas communicatie wanneer er een teken is.
- Tracht over te dragen: het kan ook niet lukken. (Dagboek = communicatie? Wanneer ik het 6 maanden later lees, ben ik iemand anders, maar: bedoeling is ook belangrijk, vb. Anne Frank: het is communicatie geworden.)
- Tekens zijn dragers van betekenis, het teken stoel verwijst naar een echte stoel.
Tekens zijn cultureel bepaald en dus niet universieel.
vb. Coca-Cola-reclame van vrolijk gezin: in Afrika anders dan hier, wij zien gelukkig gezin en denken dat we ook gelukkig gaan worden, in Afrika denken ze dat ze daardoor gezonde kinderen gaan krijgen.

Radio-actieve vaten steken we onder de grond. We proberen duidelijk boodschappen erop te zetten voor de mensen die over een heel tijd geboren gaan worden. Maar hoe moeten we duidelijk maken dat ze dat niet mogen open maken? Wati s dan universieel? Ze gaan het niet begrijpen.
Een oplossing? Een stripverhaal, foto’s,…
Maar een stripverhaal gaat niet, want misschien lezen ze wel van rechts naar links.
→ Een monument met schreeuwende mensen, doornen, doodskoppen.
Tekens worden via signalen verspreid, signalen worden verspreid via kanalen (vb. telefoon, gsm-mast,…).
Waarom is een model/schema goed? Het geheel wordt overzichtelijk. Ik kan het begrijpen. Wat is er negatief aan? Het stelt de werkelijkheid te simpel voor.

Klassiek model:
zender → boodschap → ontvanger
Veel kritiek op gegeven.
In dit model wordt de ontvanger passief voorgesteld.
Er ontbreken dingen. Vb. Feedbackdrager van de boodschap (medium), geen ruimte dat er iets kan misgaan

Communicatie is niet verschillende boodschappen overbrengen, er is nog een gedeelte, nl. coderen en decoderen; het omzeten in spraak.

(slide 33) Model is beter dan 1e model want er is plaats voor ruis (voor als er dingen misgaan), aandacht voor kanaal, codering en decodering, het is 2zijdig, het is een circulair proces.

Ontvanger is actieve deelnemer. Communicatie is niet op 1 manier te begrijpen.
In simpele gevallen wordt iets gemakkelijk begrepen en vaak juist geïnterpreteerd.
Vb. Kinderen een televisieprogramma laten na vertellen, ze zien het verschil niet tussen programma en reclame.
Vb. Ouderen mensen die al jaren the Bold & the Beautiful volgen; programma vervangen door een ander programma; resultaat: ze merken niet dat het een andere serie is.

Het gaat om externalisering: de gedacht wordt niet rechtstreekt gecommuniceerd.

Wat is een medium?
Wat? Radio, televisie, internet, kracht, youtube, brief,…
Waarom gebruiken? Vb. de stem: beperkingen (niet iedereen begrijpt het, draagwijdte is beperkt, beperkt in tijd (= eens iets gezegd is, kunnen we het niet meer horen),…). De media gaat die beperkingen overwinnen.

Jolien · Geplaatst: 02-03-2008 15:16:46 Onderwerp:

2. Informatiesamenleving

McLuhan: The medium is the message
→ het medium is even belangrijk als de boodschap
vb. Televisie: het otstaan ervan heeft als gevolg: ‘global village’
⇒ We kijken allemaal naar hetzelfde, we zijn allemaal dezelfden.

McLuhan was zijn tijd sterk vooruit. Zijn ideeën over de problemen met televisie zijn nu pas uitgekomen door de komst van het internet.
‘Elektrisch licht’ heeft ons doen en laten veranderd. Het tempo is opgeschoven, we kunnen kiezen wanneer we leven want het is nooit donker.
Nog belangrijke veranderingen ide grote gevolgen hadden?
We kunnen nu afstanden overbruggen + de uitvindingen van de penicilline was belangrijk.

Meestal wordt er angstig gereageerd op veranderingen.
vb. Een hele hetse ontstaan bij de uitvindingen van de balpen. Men dacht dat dat een verloederingen van de jeugd tot gevolg ging hebben omdat er minder verfijning en concentratie nodig was om te schrijven.

Door de komst van het internet is er een grote verandering in de werking voor journalisten opgetreden. Ze hebben geen monopolie meer, iedereen kan nieuws verpreiden. De tijdsdruk is ook veranderd, want het nieuws raakt sowieso op het internet.

Veranderingen op maatschappelijk/politiek vlak:
Golfoorlog I: de eerste keer dat journalisten meemochten met de militairen, omdat daarvoor hadden de journalisten al veel protest uitgelokt met anti-propaganda voor de Vietnamoorlog. Ze mochten dus mee, maar dat was een opgelegde route waarop ze meemochten, dus ze zagen nog niet alles.

McLuhan: veranderingen in de media heeft maatschappelijke gevolgen.

Web 2.0: het wordt mogelijk voor amateurs om vanalles te tonen/te vertellen/…

Video: Delicious.com → social bookmarking, het is een soort van Favorieten op een website, iedereen kan die bekijken.

Web 1.0?
1e fase van het internet, het had een militair doel, daarna was het voor universiteitsuitwisseling. Internet werd pas in de jaren ’90 gezien als iets commercieel.

2006: Time-Magazine verkiezing voor person of the year: iedereen is person of the year, omdat iedereen de samenleving controleert.

Web 2.0?
Maakt zoeken naar info op internet eenvoudiger en nauwkeurigen, door o.a. samenwerking. Het wordt eenvoudiger mensen met dezelfde interesses te vinden. De meeste Web2.0-toepassingen zijn gratis. Ze worden gekoppeld aan elkaar.

Wikipedia: iedereen kan meewerken daraaan, veel experts werken daaraan en de Engelse wikipedia heeft een ongeveer even grote foutmarge als de Brittanica.
RSS: houdt je op de hoogte van de veranderingen op een site, dus het web wordt “op maat gemaakt”.

Web 2.0: veel meer gebruikers en meer informatie van gebruikers zelf, in vergelijking met web 1.0. Er zijn hoedanook meer mensen die sites gebruiken dan er iets aan te te voegen, vb. Youtube. Bij wikipedia is er een groter evenwicht.

Leidt een toename in informatie tot een beter geïnformeerde samenleving?
We kunnen wel snel online kijken, maar een bibliotheek is waarschijnlijk juister. Op internet staat ook veel meer informatie. Maar er is een grote selectiviteit op internet of televisie. We kunnen bepalen om informatie te negeren / vermijden. Er zijn op televisie wel meer zenders, maar dat wil niet zeggen dat er meer informatie is, er is gewoon meer van hetzelfde.

En de kwaliteit van de informatie?
“On the internet, nobody knows you’re a dog.”
Door de anonimiteit is het moeilijk om de bronnen te checken.

Efficiëntere informatie?
Niet per definitie, want veel informatie is fout.
→ Vanity publishing: iedereen publiceert informatie en nieuwtjes.

Google: heel machtig, maar het aantal van webpagina’s die je vindt, is maar beperkt. De eerste links zijn betalende klanten en de meest gebruikte links. Het is een mechanisme dat nog veel fouten vertoond.

Klantendiensten bevinden zich meestal in India. De werkkrachten zijn daar veel goedkoper. Gevolg: omgooiing werkverhoudingen

Is de samenleving meer geïnformeerd door de toename van informatie?
Er is meer informatie beschikbaar, ook over jezelf is er meer informatie beschikbaar → privacy?
Politieke gevolgen? Censuur?
- Mohammed-cartoons
- John Kerry: heer controversiële uitspraken worden online geplaats, de Amerikanen kunnen die uitspraken moeilijk vergeten.
- Executie van Sadam: hele sterke schending van de privacy

In België ook youtube-schandaal: Michel Daerden, verkiezingen gevierd door te drinken en dan dronken de internationale pers te woord gestaan.

Echelon: scant de mails op gevaarlijke woorden

Nieuwe drempels door computerisering van informatie:
kennishypothese: iemand ei een computer heeft, heeft toegang tot informatie, mensen zonder computer hebben het veel moeilijker om aan informatie te raken, dus komt er een kloof, de ‘digitale kloof’.
Heel erg arme mensen kennen de formele kanalen (vb. OCMW) niet. De mensen die een beurs hebben, zijn vaak niet de mensen die het het meest nodig hebben. De mensen die het het meest nodig hebben, kunnen zelf de formulieren niet invullen, ze kennen vaak de formulieren niet eens. Ze kunnen de juiste diensten niet aanspreken.
De informatiekanalen (vb. vrienden) kennen daar vaak niets van, ze kennen niemand die hen kan helpen. De ‘arme’ mensen gaan eerder naar amusement kijken.

Bourdieu:
‘informatiekapitaal’; informatie = rijkdom
We moeten leren met informatie omgaan. We kunnen wel lezen, maar we moeten ook kunnen onderscheiden wat betrouwbaar is.
Analfabetisme in België: 8% zegt het ene onderzoek (onduidelijk onderzoek, het gaat om mensen die niet kunnen lezen), 15%-20% zegt een ander (bij deze mensen horen ook de mensen die niets met de informatie kunnen doen).
Kenniskloof wordt bepaald door sociaal milieu. 20% heeft no nooit met een computer gewerkt en 25% nog geen internet. Bij die 25% horen vooral werklozen en 65-plussers.
(Zie slide World Internet Usage & Population in Statistics-tabel:)
In Afrika is er een ander gebruik van internet. Ze leven van de landbouw, dus ze gaan meer opzoeken naar weersvoorspellingen.

Jolien · Geplaatst: 02-03-2008 15:17:35 Onderwerp:

3. Nieuws

Nieuws is een selectie gemaakt door iemand.

Wat is nieuws?
Weerspiegeling van gebeurtenissen die die dag gebeurd zijn → heel moeilijk om daar regels voor te maken

Maar niet alles is nieuws?
Journalisten voelen intuïtief aan wat nieuws is en wat niet.

Kritiek op het nieuws:
- Exclusie: geen aandacht voor bepaalde onderwerpen
- Inclusie: aandacht aan onbelangrijke dingen
- Vervorming: feiten worden aangepast

vb.
- Yves Leterme is ziek; veel aandacht, terwijl het niet zo belangrijk is: inclusie
- Voetballen met blessure: er is veel belangrijker nieuws uit andere sporttakken, maar er wordt alleen maar aandacht geschonken aan voetbal: exclusie

4 bronnen van input:
- Interne nieuwszoekers: de journalisten - clichébeeld van journalisten: avondturier, opdringerig, Kuifje, Lois Lane,… Dat clichébeeld komt niet overeen met de realiteit. Journalisten zitten vaak gewoon de hele dag achter een bureau. Vb. Getuige X1 → Humo / De Morgen vinden een getuige.
Er zijn ook wel correspondenten die informatie over 1 bepaalde regio brengen. De grootte van de regio is heel wisselend. Sommige correspondenten staan over heel Zuid-Afrika, anderen gewoon over Londen.

- Externe nieuwszoekers: dit wordt gedaan uit financiële overwegingen. Veel kranten/nieuwsredacties zijn aangesloten bij een nieuwsagentschap. Die verzamelen het nieuws en verkopen het. Dat is de grootste bron van input. We kunnen er van uitgaan dat deze informatie betrouwbaar is.
In België: BELGA
Internationaal: Reuters
De internationale agentschappen hebben nog sterke band met land van herkomst.
Door de komst van internet dacht men dat het belang van die agentschappen zou dalen, maar dat is niet gebeurd.
Voor de internationale agentschappen geldt wel dat ze niet objectief zijn: ze kijken steeds door een Westerse bril.
In sommige landen is het makkelijker informatie te krijgen over Europa dan over een buurland van dat land, omdat er vb. in dat buurland weinig nieuwszoekers zijn.
Afrikaanse agentschappen proberen op een andere manier berichtgeving te doen, wij tonen voornamelijk conflicten, terwijl zij ook de ontwikkeling willen tonen.

- Nieuwsmakers: persconferenties die opgezet worden, gebeurtenissen die georganiseerd worden, gewoon om in de media te komen,...
Vb. Het Witte Huis, de communicatiedienst van onze school, …
De nieuwsmakers zijn heel belangrijk.
Prime Definition: ze gaan als eerste een definitie geven aan een situatie, in de hoop dat anderen die overnemen.
Pseudo Events: gecreeërde events die aandacht van de media als doel hebben.
Vb. De ouders van Madilyn McCann: ouders gaan naar de paus om de verdwijningszaak in de media te krijgen.
Vb. Modellen die zich naakt ergens aan vastketenen voor het goede doel.

- Burger-journalistiek: Citizen journalism: door internet wordt het makkelijker om zelf nieuws te verzamelen.
Vb. 4040: VTM probeert de burgers te betrekken in het nieuws brengen.
Vb. van waar de burger-journalistiek een belangrijke rol in speelde:
Bomaanslagen in Londen: officieel werd er gesproken van een stroompanne, maar door de mails en gsm-beelden die naar de BBC gestuurd werden, bleek toch dat het om een explosie ging.
Eerst wilden de nieuwsorganisaties niets weten van de burger-journalistiek, maar ze konden het niet verslaan dus nu worden de burgers betrokken.

“… Heel vaak is het nieuws waar de journalisten zijn.”
Vb. ‘De situatie is nog steeds gevaarlijk in Irak’-nieuwsjes blijven vermeld worden in het nieuws omdat de correspondenten toch al klaar staan.
Nieuwszoekers moeten het bericht door mogen geven.
Vb. CNN-reporter P. Arnett bracht veel nieuws, maar er was ook nog een Spaanse reporter die ook ter plaatse was maar die gewoon het nieuws niet kon brengen omdat hij de faciliteiten er niet voor had.
+ machthebbende moet akkoord zijn (de nieuwsreporters mogen dus niet alle informatie geven, want anders worden ze verbannen).

2 selectieprocessen voor wat nieuws is:
- Gatekeeper: persoon die bepaalt wat er doorkomt als nieuws
→ Organisatorische gatekeeping:
• Hiërarchie: hoofdredacteur, eindredacteur spelen grote rol
• Infrastructuur: ze zijn ter plaatse, maar er is eigelijk niets meer, dan worden er toch nog de buren gefilmd.
• Citizen journalism: beïnvloeding
• Strikte deadline voor de papieren krant, voor de recenste informatie moeten we kijken naar de online krant.
→ Inhoudelijke gatekeeping:
• Vraag aan John Bogart: ‘Wat is nieuws?’, zijn antwoord was ‘Man bijt hond’. Hij bedoelde hierbij alles wat verrassend, vernieuwend,… was.

Welke kenmerken maken van een gebeurtenis nieuws?
- Schokkend
- Nieuws uit België raakt ons meer.
- Berichten die verder bouwen op iets waarvan men al had beslist had dat het nieuws was.

Galtung & Ruge

- Incident heeft meer kans om nieuws te worden dan een proces dat lang duurt, iets wat korter is in tijd, is vaker nieuws.
→ Live-berichten: iets wat op dat moment aan het gebeuren is en wat dan ook kan worden weergegeven, wordt dan ook weergegeven.
- Gebeurtenissen worden pas weergegeven wanneer ze schokkend genoeg zijn. Sommige organisaties hebben daar echte regels voor, vb. meer dan 20 slachtoffers.
Maar of iets schokkend is, blijft objectief.
- Negatieve gebeurtenissen hebben meer kans om in het nieuws te komen.
- Duidelijkheid is belangrijk, simpele situaties zijn makkelijker weer te geven. Moeilijke conflicten worden niet weergegeven of sterk vereenvoudigd.
Vb. De Joegoslavië-problemen werden in Amerika niet weergegeven.
- Personificaties: het is makkelijker om iets aan mensen te koppelen.
Vb. In de politiek in Antwerpen. Het is makkelijker te zeggen: De Winter <-> Jansen, in plaats van VB <-> VLD
- Iets speciaal wordt sneller weergegeven dan iets alledaags.
- Er wordt veel aandacht geschonken aan wat verwacht wordt. Vb. Iedereen kent de standpunten van het VB wel, maar ze worden toch herhaaldelijk aangehaald.
- Continuïteit: Verichten die van ver iets te maken hebben met wat al in het nieuws geweest is, komen snel opnieuw in het nieuws.
- Betekenis: het bericht wordt aangepast aan het publiek, nieuws wordt snel gekoppeld aan de persoonlijke beleving. Daarbij stellen we 2 vragen: Zijn er Belgen bij betrokken? + Kan het ook bij ons gebeuren?
- Elitelanden: nu is er veel nieuws over China, maar zo’n 15 jaar geleden werd er bijna geen aandacht geschonken aan China.
- Elitepersonen: Yves Leterme die ziek is, Bush die de deur niet vindt op een persconferentie, …
- Compositie en timing: vaak worden heel ernstige berichten gevolgd door luchtige onderwerpen.

Andere onderzoeken:

- Suspense: alles wat met een mysterie, wedstrijd, spannend verhaal getoond kan worden, heeft kans om nieuws te worden.
Vb. 1 – 0 voor Clinton
- Seks verkoopt.
- Vooruitgang: doorbraken in de strijd tegen kanker, … Veel kans om nieuws te worden.
- Geweld heeft ook veel kans om in het nieuws te komen: moord, doodslag,… De White Collar Crime krijgt wel minder aandacht ( = fraude, …)

Nog een aanvulling:
Voor televisienieuws:
- Visualiteit: hoe beter het getoond kan worden, hoe groter de kans dat het nieuws wordt. Vb. Geen beelden = geen nieuws
- Emotie
- Conflict: gebeurtenis die als conflict kan worden voorgesteld, heeft veel kans om nieuws te worden.

(Hoe meer van de kenmerken, hoe groter de kans om nieuws te worden.
Vb. Ramp in Togo met Belgische slachtoffers + Belgisch elitepersoon was een van de slachtoffers, dit bericht zal veel aandacht krijgen in het nieuws.
Vb. OJ Simpson: elitepersoon in eliteland + Overspel (seks) + geweld + licebeelden van politieachtervolging → gevolg: veel aandacht)

Journalisten worden minder gatekeeper omdat wij ook informatie op het internet kunnen zetten.